Công nhân thu hoạch mủ trên vườn cây đã đạt chứng chỉ quản lý rừng bền vững VFCS/PFEC-FM của Công ty TNHH MTV Cao su Phú Riềng
Tìm hiểu và tuân thủ quy định
Phát triển một ý tưởng dự án giảm phát thải có tiềm năng tạo ra tín chỉ carbon, chẳng hạn như trồng rừng, giảm phát thải từ nông nghiệp, hoặc dự án năng lượng tái tạo.
Thị trường tín chỉ Carbon là gì?
Thị trường tín chỉ Carbon là một hệ thống giao dịch cho phép các tổ chức mua bán quyền phát thải khí nhà kính, cụ thể là CO2. Các công ty hoặc cá nhân có thể sử dụng thị trường carbon để bù đắp lượng phát thải khí nhà kính bằng cách mua tín dụng carbon từ các đơn vị loại bỏ hoặc giảm phát thải khí nhà kính.
Một khoản tín dụng carbon có thể trao đổi được tương đương với một tấn carbon dioxide hoặc lượng tương đương của một loại khí nhà kính khác được giảm thiểu. Khi một khoản tín dụng được sử dụng để giảm thiểu, cô lập hoặc tránh phát thải, nó sẽ trở thành một khoản bù đắp và không thể mua bán được nữa.
Mặc dù khái niệm thị trường carbon tự nguyện đã tồn tại trong nhiều thập kỷ, nhưng chúng được các nhà hoạt động khí hậu biết đến nhiều hơn là các nhà lãnh đạo trong các doanh nghiệp.
Nghị định thư Kyoto năm 1997 là lần đầu tiên sự tham gia của quốc tế vào thị trường carbon bắt đầu trở nên phổ biến hơn. Nhưng với việc Mỹ và Trung Quốc vắng mặt trong thỏa thuận đó, việc áp dụng rộng rãi vẫn khó nắm bắt.
Điều đó dần bắt đầu thay đổi vào năm 2015 khi 196 Bên tại COP21 tham gia Thỏa thuận Paris. Thỏa thuận Paris là một hiệp ước quốc tế tập trung vào việc quản lý biến đổi khí hậu, mục tiêu cuối cùng là hạn chế lượng khí thải toàn cầu và quan trọng hơn là buộc các quốc gia phải chịu trách nhiệm về hành động (và không hành động) xung quanh việc giảm lượng khí thải carbon của họ.
Hệ thống Cap & Trade (mua bán phát thải) nổi lên như một cơ chế nhằm tạo ra trách nhiệm giải trình và do đó, các chương trình Thương Mại Khí Thải của Liên minh Châu Âu (ETS) đã trở thành nền tảng chính để giao dịch tín chỉ carbon được ban hành như một phần của hệ thống trần. Tại các khu vực pháp lý này, việc tham gia tuân thủ thị trường carbon đã trở thành bắt buộc.
Thị trường carbon không thể tồn tại nếu không có khái niệm tính toán carbon (thường được gọi là tính toán lượng khí nhà kính). Kiểm toán carbon cũng là đối tượng cốt lõi của phân tích ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị).
Các thuật ngữ liên quan đến tín chỉ Carbon
Thông tin về các thuật ngữ quan trọng liên quan đến lĩnh vực carbon và giảm phát thải, tạo nên nền tảng cho việc hiểu và thực hành các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính và thúc đẩy sự phát triển bền vững trên toàn cầu.
Phương pháp dựa trên hoạt động
Lượng khí thải KNK = Hệ số phát thải * Mức tiêu thụ/sản lượng
Một nhà máy sử dụng 100 tấn than đá trong một năm. Hệ số phát thải của than đá là 2,49 tấn CO2/tấn than đá. Lượng khí thải CO2 của nhà máy là:
Lượng khí thải CO2 = 2,49 tấn CO2/tấn than đá * 100 tấn than đá = 249 tấn CO2. Để bù đắp cho lượng khí thải này, nhà máy cần mua 249 tín chỉ Carbon.
Thị trường tín chỉ Carbon hoạt động như thế nào?
Việc buôn bán tín chỉ carbon được quản lý bởi chính phủ hoặc các tổ chức quốc tế chịu trách nhiệm đặt ra giới hạn về lượng khí nhà kính (tính bằng một đơn vị CO2) có thể được thải ra. Do đó, các doanh nghiệp được phân bổ một lượng carbon cụ thể mà họ có thể thải ra hàng năm. Nếu vượt quá giới hạn này, họ cần mua tín chỉ carbon hoặc đền bù carbon. Nếu không vượt quá giới hạn, họ có thể bán tín chỉ carbon chưa sử dụng hoặc các doanh nghiệp cần chúng.
Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới, số lượng giấy phép trên thị trường còn hạn chế vì tổng số tiền là một nỗ lực để phù hợp với mục tiêu cắt giảm. Khi bắt đầu giai đoạn giao dịch, giấy phép phát thải có thể được mua trong cuộc đấu giá hoặc được cấp miễn phí cho các doanh nghiệp. Theo thời gian, số lượng giấy phép hiện có ngày càng giảm, góp phần gây áp lực lên các doanh nghiệp tham gia trong việc giảm lượng khí thải và đầu tư vào các giải pháp sản xuất sạch hơn. Mục tiêu là về lâu dài giá của các công nghệ mới và sạch hơn sẽ giảm trong khi sự đổi mới tăng lên.
Các quốc gia dẫn đầu về thị trường carbon
Trong năm 2023, có trên 20 thị trường carbon tuân thủ (compliance carbon markets - CCM) đi vào hoạt động trên khắp thế giới như Jordan, Chile, Singapore và một số thị trường khác dự kiến sẽ ra mắt trong những năm tới tại Thâm Quyến, Quảng Đông (Trung Quốc), Tokyo (Nhật Bản), California (Hoa Kỳ), Québec (Canada) và các quốc gia như: Mexico, Hàn Quốc, New Zealand, cũng như các thực thể siêu quốc gia (như Hệ thống thương mại phát thải ETS của EU).
Sự phát triển của CCM là một bước tiến quan trọng trong nỗ lực toàn cầu nhằm giảm phát thải khí nhà kính và chống lại biến đổi khí hậu. Các thị trường này được thiết kế để tạo ra một kích thích kinh tế mạnh mẽ cho việc giảm phát thải bằng cách áp đặt giới hạn phát thải cho các doanh nghiệp và tổ chức, cũng như tạo điều kiện cho việc mua bán tín chỉ carbon giữa các bên tham gia.
Jordan nổi bật là quốc gia tiên phong trong việc giải quyết các chiến lược bảo vệ môi trường thông qua cơ sở hạ tầng kỹ thuật số mạnh mẽ. Mặc dù phải đối mặt với những thách thức môi trường như nhiệt độ tăng, khan hiếm nước và nhu cầu năng lượng tăng đột biến, Jordan đã có những bước tiến đáng kể.
Nước này trở thành quốc gia đang phát triển đầu tiên thiết lập hệ thống đăng ký MRV và carbon phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế, đặt nền tảng cho việc mua bán khí thải. Để chuẩn bị cho hệ thống MRV của mình, Jordan đã ban hành một đạo luật vào năm 2019, tạo tiền đề cho các khuôn khổ thể chế và quy định. Hệ thống MRV theo dõi lượng khí thải trong các lĩnh vực như năng lượng, giao thông và nông nghiệp, điều chỉnh kết quả phù hợp với NDC của quốc gia.
Chile đã có những bước tiến đáng kể trong việc tận dụng thị trường carbon để giải quyết các thách thức môi trường và đạt được NDC theo Thỏa thuận Paris. Đất nước này được đặc trưng bởi địa lý đa dạng, trải dài từ sa mạc Atacama đến những khu rừng tươi tốt. Sự đa dạng này mang lại cả thách thức và cơ hội về lượng khí thải carbon và khả năng hấp thụ carbon.
Chile đã đầu tư vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật số hiện đại để hỗ trợ nước này tham gia vào thị trường carbon quốc tế. Điều này bao gồm các hệ thống MRV mạnh mẽ được liên kết với các cơ quan đăng ký quốc gia hoặc quốc tế. Chile đã nhanh chóng mở rộng năng lực năng lượng tái tạo, đặc biệt là năng lượng mặt trời và năng lượng gió. Quá trình chuyển đổi này không chỉ làm giảm lượng khí thải carbon mà còn khiến nơi đây trở thành điểm đến hấp dẫn cho các khoản đầu tư vào năng lượng sạch.
Singapore, mặc dù chỉ là một quốc gia nhỏ, nhưng đã nổi lên như một quốc gia dẫn đầu về thị trường carbon thông qua các giải pháp kỹ thuật số sáng tạo và chính sách chiến lược.
Singapore đã phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật số hiện đại, toàn diện để hỗ trợ nước này tham gia vào thị trường carbon quốc tế. Điều này bao gồm các hệ thống MRV tiên tiến và cơ chế đăng ký an toàn, đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu phát thải. Chính quyền thành phố đã đầu tư vào các công nghệ tiên tiến để cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng và giảm lượng khí thải. Những đổi mới này được áp dụng trên nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm giao thông, công nghiệp và quy hoạch đô thị.
Các thị trường tiêu biểu khác và xu hướng
Sự mở rộng của các thị trường carbon tuân thủ trên toàn cầu không chỉ là một dấu hiệu tích cực cho nỗ lực chống biến đổi khí hậu mà còn là một cơ hội để các quốc gia và doanh nghiệp hợp tác và đổi mới trong lĩnh vực năng lượng sạch và giảm phát thải carbon.
